حمل و نقل تنها کامیونها و تریلی‌های بزرگ که در جاده‌ها در حال جا به جایی کالا هستند، نیست. بلکه کالاهای سنگین و بسیار عظیم الجثه‌ای وجود دارد که باید به مقصد برسند.
به راستی تا به حال به این اندیشیده‌اید که سازه‌های عظیم صنعتی، ماشین‌آلات سنگین یا تجهیزات نیروگاهی چگونه منتقل میشوند؟ اینجاست که مفهوم بار ترافیکی یا همان محموله‌های خارج از اندازه (Out of Gauge – OOG) به میان می‌آید.
حمل بار ترافیکی چیست؟
حمل کالای سنگین وزن و ترافیکی (OOG) به محموله‌هایی اطلاق میشود که از نظر ابعاد یا وزن، فراتر از محدودیت‌های استاندارد تعیین‌شده برای حمل‌ونقل جاده‌ای هستند. به‌عبارت‌دیگر، اگر باری دارای عرض بیش از ۲.۶ متر، ارتفاع بالاتر از ۴.۵ متر یا وزنی بیشتر از ۴۰ تن باشد، در دسته‌ی بارهای ترافیکی قرار می‌گیرد. برای مثال، یک دستگاه صنعتی با طول ۱۴ متر را بخواهید با تریلی کفی حمل کنید. در حالی که حداکثر طول مجاز برای این نوع تریلی ۱۳.۶ متر است. این ۴۰ سانتی‌متر اضافه، آن را به باری ترافیکی تبدیل می‌کند.
حمل چنین محموله‌هایی نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، تجهیزات ویژه و اخذ مجوزهای خاص است. برای جابه‌جایی این بارها، از وسایل نقلیه‌ای مانند کمرشکن‌ها و بوژی‌ها استفاده میشود. کمرشکن‌ها می‌توانند بارهایی با وزن ۱۶ تا ۸۰ تن را حمل کنند و بوژی‌ها با قابلیت تغییر طول، توانایی جابه‌جایی محموله‌هایی تا ۹۶ تن را دارند.
قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای حمل حمل کالای سنگین وزن و ترافیکی (OOG) وجود دارد. به عنوان مثال، محدودیت بیرون‌زدگی بار از وسیله نقلیه برای کامیونها ۳ متر و برای تریلی‌ها ۵ متر از مرکز آخرین محور است. همچنین، تردد این وسایل نقلیه معمولا تنها در ساعات خاصی از روز مجاز است و نیاز به اسکورت و رعایت تدابیر ایمنی ویژه‌ای دارند.
ویژگی‌های بار ترافیکی
در حمل کالای سنگین وزن و ترافیکی (OOG) دیگر خبری از یک کامیون ساده و بارگیری سریع نیست؛ بلکه محاسبات مهندسی، مجوزهای دولتی و تجهیزات پیشرفته به میان می‌آیند.
ابعاد بارهای ترافیکی نقش کلیدی در تعیین نحوه حمل و نقل آن‌ها دارد. مثلا یک تیر برق عظیم‌الجثه یا یک قطعه‌ی نیروگاهی که طول آن بیش از ۲۰ متر است، چگونه باید از نقطه‌ی A به نقطه‌ی B برسد. به طور استاندارد، حداکثر طول مجاز برای کامیون‌های دو محور ۱۰ متر است، اما تریلی‌های چهار محور می‌توانند بارهایی تا طول ۴۶.۵ متر را حمل کنند. عرض بار نیز باید کنترل شود. زیرا عبور یک محموله‌ی بیش از ۲.۶ متر از جاده‌های معمولی می‌تواند باعث ایجاد ترافیک یا حتی مسدود شدن مسیر شود. همچنین، ارتفاع بار نباید از ۴.۵ متر فراتر رود، زیرا در غیر این صورت احتمال برخورد آن با پل‌ها و تابلوهای راهنمایی‌ورانندگی بسیار زیاد خواهد بود.
اما ماجرا فقط به ابعاد ختم نمی‌شود. وزن این بارها نیز یک معادله‌ی پیچیده است. وزن مجاز برای بارهای معمولی حدود ۴۰ تن است، اما وقتی صحبت از یک دستگاه صنعتی غول‌پیکر میشود، این عدد به راحتی چند برابر خواهد شد.
اما چالش اصلی در حمل بارهای ترافیکی، فقط اندازه و وزن آن‌ها نیست؛ بلکه هماهنگی‌های اداری و امنیتی نیز بخش مهمی از این فرآیند هستند. به خصوص اگر از ترانشیپمنت برای جا به جایی آن‌ها استفاده شود.
دریافت مجوزهای عبور از مسیرهای خاص، تنظیم اسکورت پلیس برای هدایت ایمن محموله و حتی گاهی تخلیه و بازگشایی مسیرهای جاده‌ای برای عبور این محموله‌ها، همگی نیازمند برنامه‌ریزی دقیق هستند. در برخی موارد، باید مسیر حمل و نقل از قبل بررسی شود تا از امکان عبور بار از زیر پل‌ها، کنار موانع شهری و دور زدن در پیچ‌های تند اطمینان حاصل شود.
انواع محموله های ترافیکی
حمل کالای سنگین وزن و ترافیکی (OOG) به و بسته به ویژگی‌هایشان، روش‌های خاصی برای حمل آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد:
سازه‌های صنعتی بزرگ
یکی از انواع مهم حمل کالای سنگین وزن و ترافیکی (OOG)، سازه‌های صنعتی بزرگ هستند که شامل تجهیزاتی مانند توربین‌های بادی عظیم، قطعات پل‌های پیش‌ساخته و سازه‌های فولادی بزرگ برای پروژه‌های عمرانی میشود. این محموله‌ها نه تنها وزن زیادی دارند، بلکه به دلیل ابعادشان، امکان حمل و نقل معمولی را ندارند و به تریلی‌های خاص و حتی حمل و نقل چندمرحله‌ای نیاز پیدا می‌کنند.
برای مثال، یک پره‌ی توربین بادی ممکن است بیش از ۵۰ متر طول داشته باشد و برای حمل آن نیاز به اسکورت پلیس، مسدود کردن مسیر و استفاده از تریلرهای کششی ویژه باشد.
دستگاه‌های سنگین راهسازی و صنعتی
دسته‌ی دیگر دستگاه‌های سنگین راهسازی و صنعتی هستند. تجهیزاتی مانند بولدوزرها، غلتک‌ها، جرثقیل‌های بزرگ و ماشین‌آلات حفاری در این گروه قرار می‌گیرند. وزن برخی از این ماشین‌آلات به بیش از ۱۰۰ تن می‌رسد و برای حمل آن‌ها باید از بوژی‌های مخصوص با چندین محور استفاده شود. به‌عنوان‌مثال، حمل یک جرثقیل ۲۰۰ تنی نیازمند وسیله نقلیه‌ای با بیش از ۱۰ محور است تا وزن به‌درستی روی جاده توزیع شود و از آسیب به آسفالت و پل‌ها جلوگیری گردد.
قطعات نیروگاهی و تجهیزات پالایشگاهی
قطعات نیروگاهی و تجهیزات پالایشگاهی نیز در زمره محموله‌های ترافیکی قرار می‌گیرند. برای جا به جایی این قطعات گاهی از حمل و نقل دریایی استفاده میشود.
قطعات نیروگاهی و تجهیزات پالایشگاهی شامل دیگ‌های بخار عظیم، مبدل‌های حرارتی، ژنراتورها و دیگر تجهیزات مورد استفاده در نیروگاه‌های برق و پالایشگاه‌های نفتی هستند. حمل این محموله‌ها معمولا نیاز به هماهنگی امنیتی ویژه دارد، چرا که برخی از آن‌ها بسیار حساس و گران‌قیمت هستند و کوچک‌ترین آسیب می‌تواند منجر به خسارت‌های سنگین شود.
کانکس‌ها و سازه‌های پیش‌ساخته
کانکس‌ها و سازه‌های پیش‌ساخته یکی دیگر از انواع بارهای ترافیکی هستند که به دلیل ابعاد خاص خود، نمی‌توان آن‌ها را با روش‌های معمول حمل کرد. برای مثال، برخی از کانکس‌های مسکونی یا اداری دارای طول بیش از ۱۲ متر و عرض بیش از ۳ متر هستند که حمل آن‌ها نیاز به مجوزهای ویژه و برنامه‌ریزی دقیق دارد. در برخی موارد، برای حمل این نوع محموله‌ها، از حمل و نقل جاده ای استفاده شده و همچنین مسیرهای خاصی انتخاب شده و حتی تابلوهای راهنمایی و رانندگی به‌طور موقت جا به جا میشوند.
محموله‌های بیش از حد استاندارد
محموله‌های بیش از حد استاندارد شامل هر نوع باری میشود که از محدودیت‌های تعیین‌شده برای حمل و نقل جاده‌ای فراتر رود. این محدودیتها شامل وزن بیش از ۴۰ تن، عرض بیش از ۲.۶ متر، ارتفاع بیش از ۴.۵ متر و طول بیش از ۱۰ متر برای کامیون‌های دو محور یا ۴۶.۵ متر برای تریلی‌های چهار محور است.
عبور چنین محموله‌هایی از جاده‌های شهری و بین‌شهری نیازمند رعایت تدابیر ایمنی، اخذ مجوزهای لازم و همراهی خودروهای اسکورت برای جلوگیری از بروز خطرات احتمالی است.
تجهیزات مورد نیاز برای حمل بار ترافیکی
حمل کالای سنگین وزن و ترافیکی (OOG) به تجهیزات زیر نیاز دارد:
تریلی کمرشکن
تریلی کمرشکن دارای یک قسمت میانی منعطف است که به آن اجازه می‌دهد در مواجهه با بارهای طولانی و سنگین، انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشد. این ویژگی به ویژه در مسیرهای پرپیچ و خم و جاده‌های با موانع متعدد، کارآمد است.
به عنوان مثال، قرار است یک دستگاه صنعتی با طول ۱۵ متر و وزن ۶۰ تن را از کارخانه به محل نصب منتقل کنید. در این شرایط، تریلی کمرشکن با ظرفیت حمل تا حدود ۷۰ تن، انتخاب مناسبی خواهد بود. البته، اگر وزن یا ابعاد محموله از این حد فراتر رود، نیاز به تجهیزات با ظرفیت بالاتر احساس میشود.
بوژی ها
بوژی‌ها وسایل نقلیه‌ای تخصصی هستند که برای حمل محموله‌های فوق سنگین و بزرگ طراحی شده‌اند. این تجهیزات معمولا دارای چندین محور هستند که به توزیع یکنواخت وزن بار کمک می‌کنند و می‌توانند بارهایی با وزن تا چند صد تن را تحمل کنند. برای درک بهتر، فرض کنید یک ترانسفورماتور نیروگاهی با وزن ۲۰۰ تن باید به محل نصب منتقل شود. در این حالت، بوژی با قابلیت حمل بار تا وزن ۹۶ تن و عرض ۳ متر، گزینه‌ای ایده‌آل خواهد بود.
قوانین و مقررات حمل بار ترافیکی
حمل کالای سنگین وزن و ترافیکی (OOG) نیازمند رعایت قوانین و مقررات دقیقی است تا ایمنی جاده‌ها و زیرساختهای شهری حفظ شود. این قوانین به منظور جلوگیری از حوادث ناگوار و تضمین سلامت عمومی تدوین شده‌اند.
- نخستین گام در مسیر حمل کالای سنگین وزن و ترافیکی (OOG)، دریافت مجوزهای لازم از مراجع قانونی مانند ادارات راهنمایی و رانندگی و وزارت راه و شهر سازی است. این مجوز ها با بررسی دقیق ابعاد، وزن و مسیر حمل بار صادر میشوند و بدون آن‌ها، تردد چنین محموله‌هایی در جاده‌ها ممنوع است. به عنوان مثال، برای باری که طول آن بیش از ۱۰ متر یا وزن آن بیش از ۴۰ تن است، مانند حمل فراورده نفتی، حتما باید مجوز مخصوص حمل بار ترافیکی اخذ شود.
- تدابیر ایمنی و همراهی اسکورت نیز از الزامات حمل این‌گونه بارها است. برای محموله‌هایی با وزن بیش از ۵۰ تن، یک خودروی اسکورت و برای بارهایی که وزن آن‌ها از ۶۲ تن فراتر می‌رود، دو خودروی اسکورت یکی در جلو و دیگری در پشت سر وسیله نقلیه حامل بار موردنیاز است. این همراهی‌ها به کاهش خطرات احتمالی و هدایت بهتر ترافیک کمک می‌کنند. همچنین، برای بارهایی با طول بیش از ۲۰ متر، یک اسکورت و برای طول بیش از ۲۲ متر، دو اسکورت لازم است.
- زمان‌بندی حمل و نقل نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. معمولا حمل بارهای ترافیکی از نیم ساعت پس از طلوع آفتاب تا نیم ساعت قبل از غروب آفتاب مجاز است. بااین‌حال، در مواردی که عرض محموله بیش از ۳ متر، طول کل آن بیش از ۱۹ متر، وزن کل آن بیش از ۴۰ تن و ارتفاع آن بیش از ۴٫۸ متر نباشد، می‌توان با اخذ مجوزهای لازم، در شب نیز اقدام به حمل این نوع محموله‌ها کرد. این محدودیتها برای جلوگیری از ایجاد اختلال در ترافیک عادی و افزایش ایمنی اعمال میشوند.
- محدودیت‌های جغرافیایی نیز باید مدنظر قرار گیرند. مسیرهای حمل بار ترافیکی باید به‌دقت بررسی شوند تا از توانایی پل‌ها و جاده‌ها برای تحمل وزن و ابعاد محموله اطمینان حاصل شود. در برخی موارد، عبور از روی پل‌های با دهانه بیش از ۱۰ متر برای محموله‌هایی با وزن بیش از ۹۶ تن ممنوع است و باید از کنارگذرهای مخصوص استفاده شود.
- بیمه و پوشش خسارت از دیگر الزامات است. تمامی محموله‌های ترافیکی باید تحت پوشش بیمه‌ای مناسب قرار گیرند تا در صورت وقوع حادثه، خسارت‌های احتمالی به بار، زیرساخت‌ها و سایر وسایل نقلیه جبران شود.
دریافت مجوز حمل بار ترافیکی
برای دریافت مجوز حمل کالای سنگین وزن و ترافیکی (OOG) ابتدا باید نوع و مشخصات دقیق محموله تعیین شود. یعنی ابعاد، وزن و ویژگی‌های خاص آن به‌طور کامل مشخص گردد تا اطمینان حاصل شود که محموله در دسته بارهای ترافیکی قرار می‌گیرد. سپس، مدارک لازم مانند نقشه‌های فنی بار، مشخصات وسیله نقلیه حامل و سایر اطلاعات مرتبط تهیه میشود.
پس از آماده‌سازی مدارک، مسیر حمل بار از مبدا تا مقصد باید به دقت ارزیابی شود. این ارزیابی شامل بررسی پل‌ها، تونل‌ها و سایر زیرساختهای مسیر است تا اطمینان حاصل شود که مسیر انتخابی توانایی تحمل وزن و ابعاد محموله را دارد.
درخواست مجوز به همراه تمامی مدارک و نقشه‌های تایید شده به مراجع ذی‌ربط مانند شهرداری‌ها، پلیس راهور و وزارت راه و شهرسازی ارائه میشود. این نهادها پس از بررسی‌های لازم، در صورت تایید، مجوز حمل بار را صادر می‌کنند که شامل جزئیات مربوط به مسیر، زمان‌بندی حمل و شرایط خاص است.
دریافت این مجوزها ممکن است زمان‌بر باشد و نیازمند همکاری نزدیک بین شرکت‌های حمل و نقل و مراجع قانونی است تا از انجام صحیح فرآیند و رعایت تمامی نکات ایمنی و قانونی اطمینان حاصل شود.
چالش‌های حمل بار ترافیکی
حمل کالای سنگین وزن و ترافیکی (OOG) ممکن است با چالش‌هایی روبرو شود. این چالش‌ها عبارتند از:
- یکی از نخستین چالش‌ها در حمل کالای سنگین وزن و ترافیکی(OOG)، دریافت مجوزهای لازم است. فرآیند اخذ مجوز برای حمل بارهای ترافیکی می‌تواند زمان‌بر و پیچیده باشد، زیرا نیازمند ارائه مدارک فنی، ارزیابی مسیر و هماهنگی با مراجع مختلف است. برای مثال، حمل محموله‌ای با عرض بیش از ۲.۶ متر یا ارتفاع بالاتر از ۴.۵ متر، مستلزم دریافت مجوزهای خاصی است که بدون آن‌ها، تردد در جاده‌ها ممنوع است.
- تدابیر ایمنی و همراهی اسکورت نیز از دیگر چالش‌های مهم در این زمینه است. حفظ ایمنی در طول مسیر، به ویژه در جاده‌های پرترافیک یا شرایط جوی نامناسب، می‌تواند دشوار باشد. برای کاهش این خطرات، استفاده از تیم‌های اسکورت حرفه‌ای که با تجهیزات هشداردهنده مانند چراغ‌های گردان و پرچم‌های قرمز، ۱۰۰ تا ۱۵۰ متر جلوتر و عقب‌تر از وسیله نقلیه اصلی حرکت می‌کنند، ضروری است.
- محدودیت‌های زیرساختی مانند پل‌ها و تونل‌ها نیز می‌توانند مسیرهای حمل بار را محدود کنند. برای مثال، ارتفاع برخی پل‌ها ممکن است کمتر از ۴.۵ متر باشد که در این صورت، عبور محموله‌های بلندتر از این ارتفاع امکان‌پذیر نخواهد بود. بنابراین، ارزیابی دقیق مسیر و شناسایی موانع احتمالی پیش از حرکت، امری حیاتی است.
- انتخاب تجهیزات مناسب نیز چالشی است که نباید نادیده گرفته شود. استفاده از وسایل نقلیه نامناسب می‌تواند به بار و زیرساختهای جاده‌ای آسیب برساند. برای مثال، حمل بارهای سنگین با تریلی‌های معمولی ممکن است منجر به خرابی جاده‌ها یا حتی واژگونی وسیله نقلیه شود. بنابراین، استفاده از تریلی‌های کمرشکن یا بوژی‌ها که برای این نوع محموله‌ها طراحی شده‌اند، ضروری است.
- خطر آسیب‌دیدگی بار حین حمل و نقل نیز وجود دارد. بارهای ترافیکی به دلیل ابعاد و وزن خاص، مستعد آسیب‌دیدگی در طول مسیر هستند. برای جلوگیری از این امر، استفاده از مواد محافظتی مانند پوشش‌های مخصوص و طناب‌های محکم‌کننده توصیه میشود.
شرکت آساترابر شرق؛ معتبرترین شرکت حمل کالای سنگین وزن و ترافیکی
شرکت حمل و نقل بین‌المللی آسا ترابر شرق، یکی از مجموعه‌های تخصصی در زمینه جابه‌جایی محموله‌های سنگین و ترافیکی است که با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و تیمی مجرب، خدمات متنوعی را در این حوزه ارائه می‌دهد. این شرکت با ناوگان مجهز خود، امکان حمل انواع بارهای خارج از اندازه را از طریق مسیرهای جاده‌ای، ریلی و دریایی فراهم کرده و با رعایت استانداردهای ایمنی، از سلامت و امنیت محموله‌ها اطمینان حاصل می‌کند.
یکی از مزایای برجسته آسا ترابر شرق، ارائه مشاوره‌های تخصصی برای انتخاب بهترین مسیر و وسیله نقلیه متناسب با نوع بار است. این موضوع باعث بهینه‌سازی فرآیند حمل و نقل، کاهش هزینه‌ها و تسهیل دریافت مجوزهای لازم برای عبور از مسیرهای مشخص میشود.
همچنین، این شرکت با داشتن دفاتر نمایندگی فعال در کشورهای مختلف از جمله چین، هند، قزاقستان، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان، توانایی ارائه خدمات بین‌المللی را داراست و مسیرهای حمل‌ونقل را در سطح منطقه‌ای و جهانی مدیریت می‌کند.
با تکیه بر دانش فنی، تجربه‌ی گسترده و استفاده از روش‌های مدرن حمل و نقل، آسا ترابر شرق گزینه‌ای مطمئن برای جا به جایی محموله‌های سنگین و ترافیکی محسوب میشود. این شرکت با ارائه راهکارهای نوین و پشتیبانی کامل در تمام مراحل حمل، تلاش دارد تا فرآیندی ایمن، سریع و مقرون‌به‌صرفه را برای مشتریان خود فراهم سازد.
سوالات متداول
1.حداکثر ابعاد و وزن مجاز برای بارهای عادی چقدر است؟
معمولا عرض ۲.۶ متر، ارتفاع ۴.۵ متر و وزن ۴۰ تن به عنوان حداکثر مجاز در نظر گرفته میشود. بارهایی که از این مقادیر تجاوز کنند، ترافیکی محسوب میشوند.
2.آیا همراهی اسکورت برای حمل بار ترافیکی الزامی است؟
بله، برای بارهای با وزن بیش از ۵۰ تن یا طول بیش از ۲۰ متر، حداقل یک خودروی اسکورت مورد نیاز است.
3.چه محدودیتهایی برای حمل بار ترافیکی وجود دارد؟
محدودیتهایی مانند ساعات مجاز تردد، مسیرهای تعیین شده و رعایت نکات ایمنی از جمله این محدودیتها هستند.
